Παρόξυνση της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ)

Στο άρθρο παρόξυνση της ΧΑΠ θα βρείτε χρήσιμες πληροφορίες όπως:

•  Τι είναι η παρόξυνση της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ);

•  Πώς προλαμβάνω μια παρόξυνση της ΧΑΠ;

•  Ποια είναι τα προειδοποιητικά συμπτώματα μιας οξείας παρόξυνσης:

•  Πώς αντιμετωπίζω μία παρόξυνση της ΧΑΠ;

•  Συμβουλές υγιεινής διαβίωσης ώστε να αποφύγετε οξείες παροξύνσεις της ΧΑΠ.

•  Ταξινόμηση της βαρύτητας της παρόξυνσης ως προς την θεραπεία (κατά GOLD).

•  Ταξινόμηση της βαρύτητας της παρόξυνσης ως προς τα συμπτώματα (κατά winnipeg).

Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) είναι μια μακροχρόνια προοδευτική ασθένεια που επηρεάζει τους αεραγωγούς των πνευμόνων.

Περιγράφει ένα σύνολο βλαβών του αναπνευστικού συστήματος που προκαλούν περιορισμό της ροής του αέρα στους αεραγωγούς των πνευμόνων.

Οι βλάβες αυτές είναι μόνιμες για αυτό οι ασθενείς με ΧΑΠ πρέπει να προσέχουν την υγεία τους περισσότερο από ότι τα άτομα που δεν πάσχουν από την ασθένεια.

Υπάρχουν κάποιοι παράγοντες, οι οποίοι μπορεί να επιδεινώσουν τις βλάβες που έχει προκαλέσει η ΧΑΠ.

Η οξεία επιδείνωση της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας  (πέρα από τη συνήθη καθημερινή διακύμανση) η οποία εμμένει και απαιτεί αναπροσαρμογή της φαρμακευτικής αγωγής, ονομάζεται παρόξυνση της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας.

Τι εννοούμε με τον όρο παρόξυνση της ΧΑΠ;

Παρόξυνση της ΧΑΠ είναι η οξεία επιδείνωση της χρόνιας κατάστασης του ασθενή, πέρα από την συνήθη καθημερινή διακύμανση, που εμμένει και απαιτεί αναπροσαρμογή της φαρμακευτικής αγωγής.

Με απλά λόγια:

Αισθάνεστε μεγαλύτερη δύσπνοια?
Έχετε περισσότερα φλέματα?
Ο βήχας σας έχει αυξηθεί? 

Εάν απαντήσετε θετικά σε έστω μία ερώτηση από τις παραπάνω και επιπλέον ο γιατρός σας σας τροποποίησε την αγωγή που λαμβάνετε τότε έχετε την λεγόμενη παρόξυνση της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας! 

Η εμφάνιση παροξύνσεων μπορεί συχνά να προκαλέσει επιδείνωση της ΧΑΠ μετά το πέρας του επεισοδίου.

Οι παροξύνσεις της ΧΑΠ μπορεί να είναι τόσο σοβαρές ώστε να χρειαστεί να καλέσετε τον ιατρό σας ή να πάτε σε θάλαμο βραχείας νοσηλείας ή  στο νοσοκομείο ή ακόμα και να αποβούν μοιραίες.

Συχνά η παρόξυνση της ΧΑΠ συνδέεται με λοίμωξη. Επειδή οι πνεύμονες σας έχουν μόνιμη βλάβη, πρέπει να λάβετε μέτρα για να αποφύγετε τυχόν λοιμώξεις των πνευμόνων που θα μπορούσαν να προκαλέσουν μία παρόξυνση της ΧΑΠ.

Είναι σημαντικό οι παροξύνσεις της ΧΑΠ να προλαμβάνονται.

Πώς προλαμβάνω μία παρόξυνση της ΧΑΠ;

Μπορείτε να μάθετε να αποφεύγετε μία οξεία παρόξυνση της ΧΑΠ.

1. Αναγνωρίζοντας τα προειδοποιητικά σημάδια (σημεία) – συμπτώματα 
2. Αναλαμβάνοντας την κατάλληλη δράση για να τα αντιμετωπίσετε.
3. Ενεργώντας τον απαιτούμενο για εσάς εμβολισμό (έναντι της γρίπης και έναντι του πνευμονιόκοκκου)

Μην αμελείτε τον εμβολιασμό
Περιορισμός στενών επαφών με παιδιά και εγγόνια ιδιαίτερα τους ψυχρούς μήνες.
Αποφυγή έκθεσης σε μικρόβια μέσα από τον περιορισμό επισκέψεών στα νοσοκομεία χωρίς λόγο

Το συνηθέστερο αίτιο της παρόξυνσης είναι οι λοιμώξεις. Τα εμβόλια μας προστατεύουν από κάποιες λοιμώξεις. Είναι αναγκαίο λοιπόν να κάνουμε τον εμβολιασμό που μας έχει συστήσει ο πνευμονολόγος μας.

Ο καλύτερος τρόπος για να ενημερωθείτε σχετικά με το πως να προλάβετε μία παρόξυνση της ΧΑΠ, είναι να συνεργαστείτε με τον ιατρό σας.

Πρέπει να οργανώσετε μαζί με τον ιατρό σας ένα σχέδιο αντιμετώπισης, ώστε να ξέρετε τι πρέπει να κάνετε για να θεραπεύσετε μια παρόξυνση της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ) πριν αυτή γίνει σοβαρή.

Προτείνουμε να ζητήσετε από  τον ιατρό σας μία λίστα προειδοποιητικών σημείων -συμπτωμάτων και να τον ρωτήσετε “Πότε θέλετε να σας τηλεφωνήσω;” Είναι σημαντικό να καλέσετε το ιατρό σας το συντομότερο δυνατόν.

Ποία είναι τα προειδοποιητικά συμπτώματα μιας οξείας παρόξυνσης:

Ενδεικτικά αναφέρουμε:

• Συριγμός, ή περισσότερος συριγμός από ότι είναι φυσιολογικό για εσάς.
• Το να βήχετε περισσότερο από το συνηθισμένο.
• Δύσπνοια που είναι χειρότερη από το συνηθισμένο.
• Αύξηση της ποσότητας της απόχρεμψης.
• Αλλαγή στο χρώμα των πτυέλων σας σε κίτρινο, πράσινο, σκουρόχρωμο ή αιματηρό.
• Αργή ή γρήγορη αναπνοή, περισσότερο από  είναι το συνηθισμένο για εσάς.
• Πυρετός.
• Σύγχυση ή υπερβολική υπνηλία.
• Οίδημα στα πόδια ή τους αστραγάλους σας.

Πώς αντιμετωπίζω μία παρόξυνση της ΧΑΠ;

Με τις συμβουλές του ιατρού μας. Ο/η ιατρός σας, θα σας βοηθήσει να λάβετε τις σωστές αποφάσεις σχετικά με το ποια είναι η καλύτερη αγωγή που πρέπει να κάνετε. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει  τη λήψη διαφορετικών φαρμάκων από αυτά που παίρνετε σε τακτική βάση.

Μπορεί επίσης να σας προτείνει κατά τη διάρκεια μιας παρόξυνσης της ΧΑΠ, να λαμβάνετε κάποια φάρμακα από νεφελοποιητή. Ο νεφελοποιητής είναι μία συσκευή που μετατρέπει το υγρό φάρμακο ή την σκόνη σε αιωρούμενα σωματίδια ώστε να μπορείτε να τα εισπνεύσετε. Πολλά από τα βρογχοδιασταλτικά και τα κορτικοστεροειδή φάρμακα συνταγογραφούνται για χρήση με ένα νεφελοποιητή.

Έναν κατάλληλο νεφελοποιητή μπορείτε να προμηθευτείτε από τον προμηθευτή οξυγόνου στο σπίτι ή το φαρμακείο σας. Τα περισσότερα συνταγογραφούμενα φάρμακα καλύπτονται από τους περισσότερους νεφελοποιητές.

Μια άλλη επιλογή που μπορεί να προτείνει ο ιατρός σας είναι να λάβετε συστηματικά (εκ του στόματος) στεροειδή (κορτιζονούχα σκευάσματα) και αντιβίωση μέχρι να σας εκτιμήσει και να λάβει θεραπευτικές αποφάσεις κατάλληλες για εσάς.

Μεταξύ των ραντεβού με τον ιατρό σας είναι χρήσιμο να κρατήσετε κάποιες σημειώσεις για το πώς αισθάνεστε κατά τη διάρκεια των διαφορετικών δραστηριοτήτων που πραγματοποιείτε όπως και σχετικά με τις ανεπιθύμητες ενέργειες που πιστεύετε ότι προκαλούν τα φάρμακά που λαμβάνετε. Σημειώστε τους παράγοντες που προκαλούν επιδείνωση της ΧΑΠ σε εσάς. Καταγράψτε τις απορίες σας και πάρτε αυτές τις σημειώσεις μαζί σας στο ραντεβού με τον ιατρό σας

Ποια είναι η ταξινόμηση της βαρύτητας της παρόξυνσης ανάλογα με  την θεραπεία (κατά GOLD)?

Ηπια: Όταν απαιτείται για την αντιμετώπιση η προσθήκη μόνο βρογχοδιασταλτικών  φαρμάκων άμεσης ανακούφισης, (δηλ μόνο εισπνεόμενων φαρμάκων).

Μέτρια: Όταν απαιτούνται τα παραπάνω με προσθήκη αντιβίωσης ή/και από του στόματος στεροειδή (δηλ χάπια με κορτιζόνη).

Βαριά: Όταν απαιτείται νοσηλεία σε νοσοκομείο ή στον θάλαμο βραχείας νοσηλείας των ΤΕΠ. Σοβαρές παροξύνσεις συνήθως συνοδεύονται από έκπτωση της αναπνευστικής λειτουργίας.

Ποια είναι η ταξινόμηση της βαρύτητας της παρόξυνσης ανάλογα με  τα συμπτώματα (κατά Winnipeg)?

Στον τύπο 1 έχουμε αύξηση της δύσπνοιας, του όγκου και εμφάνιση πυωδών πτυέλων (παρουσία και των τριών συμπτωμάτων).

Στον τύπο 2 έχουμε την παρουσία δύο εκ των τριών των παραπάνω συμπτωμάτων.

Στον τύπο 3 ένα εκ των ανωτέρω και παρουσία ενός εκ των ακολούθων:
– Λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού τις τελευταίες 5 ημέρες
– Πυρετός χωρίς άλλη εμφανή αιτία, αύξηση των ακροαστικών ευρημάτων, αύξηση του βήχα και αύξηση αναπνοών ή των σφύξεων κατά 20%.

Συμβουλές για υγιεινή διαβίωση με τη ΧΑΠ ώστε να αποφύγετε οξείες παροξύνσεις:

1. Δείτε τον ιατρό σας στο προγραμματισμένο ραντεβού σας, ακόμη και αν αισθάνεστε καλά.
2. Πλένετε τα χέρια σας συχνά για 20 δευτερόλεπτα με ζεστό νερό και ήπιο σαπούνι.
   Να έχετε ένα μικρό μπουκάλι απολυμαντικό χεριών όταν δεν μπορείτε να πλύνετε τα χέρια σας.
3. Αποφύγετε να αγγίζετε το στόμα, τα μάτια και τη μύτη σας δημόσια για να αποτρέψετε την είσοδο μικροβίων στο σώμα σας.
4. Μείνετε μακριά από τα πλήθη, ειδικά κατά τη διάρκεια της εποχής του κρυολογήματος και της γρίπης.
5. Χρησιμοποιήστε το δικό σας στυλό, ειδικά όταν εισέρχεστε στο γραφείο του ιατρού ή σε άλλα ραντεβού υγείας.
6. Να κοιμάστε καλά και πολύ. Όταν το σώμα σας είναι κουρασμένο, είναι πιο πιθανό να αρρωστήσετε.
7. Πίνετε άφθονο νερό. Η ογκώδης κολλώδης βλέννα είναι πιο πιθανό να κολλήσει στους πνεύμονές σας και να προκαλέσει προβλήματα όταν είστε αφυδατωμένοι.
8. Καλή στοματική υγιεινή. Πολλές φορές τα μικρόβια που προκαλούν παρόξυνση της ΧΑΠ είναι μικροοργανισμοί που κατοικούν στην στοματική μας κοιλότητα οι οποίοι όταν διαμορφωθούν οι κατάλληλες συνθήκες προκαλούν λοιμώξεις (δυνητικώς παθογόνα μικρόβια).
9. Διατηρείτε τον αέρα στο σπίτι και στο χώρο εργασίας σας καθαρό.
10. Σταματήστε το κάπνισμα. Τα πνευμόνια σας έχουν ανάγκη από οξυγόνο!

Οι παροξύνσεις της ΧΑΠ προλαμβάνονται και αντιμετωπίζονται.

Επαναξιολόγηση μετά την ανάρρωση

Πολλοί ασθενείς αναρωτιούνται μετά το εξιτήριο από το νοσοκομείο ή μετά από την κατ οίκον αντιμετώπιση της παρόξυνσης πότε χρειάζεται να τους ξαναδεί ο πνευμονολόγος. Πολλές φορές ενώ ο ιατρός έχει δώσει συγκεκριμένες οδηγίες στον ασθενή πότε χρειάζεται να τον ξαναδεί ο ασθενής επειδή αισθάνεται καλύτερα, είτε επειδή θέλει να αποφύγει το κόστος της επίσκεψης είτε επειδή δεν είναι εύκολο να κλείσει ραντεβού με τον θεράπον πνευμονολόγο αμελεί τις συμβουλές του ιατρού και πολλές φορές δεν επανεξετάζεται.

Σε γενικές γραμμές μετά την ανάρρωση ο ασθενής θα πρέπει να επανεκτιμάται από πνευμονολόγο μέσα σε έναν μήνα εκτός αν έχει λάβει διαφορετική οδηγία από τον θεράποντα. Επιπλέον θα πρέπει να γίνεται αν αυτό είναι εφικτό εκ νέου εκτίμηση της αναπνευστικής λειτουργία με σπιρομέτρηση προκειμένου να αξιολογηθεί ο βαθμός εκπτωσής της μετά την ανάρρωση.  Επιπλέον ειδικά εάν ο ασθενής, δεν είχε εξέλθει με φυσιολογικά αέρια αρτηριακού αίματος (μέτρηση συγκέντρωσης οξυγόνου και διοξειδίου στο αίμα) από το νοσοκομείο χρήζει εκ νέου μέτρηση. Η χορήγηση οξυγόνου σε μόνιμη βάση επαναξιολογείται σε έναν με τρεις μήνες από την έναρξη χορήγησής του.

Είναι σημαντικό να εμπιστευόμαστε τον ιατρό μας και να του εκφράζουμε με ειλικρίνεια τις σκέψεις μας και τις επιφυλάξεις μας για τα θεραπευτικά σχήματα. Ο ιατρός μας είναι ο κατάλληλος άνθρωπος για να μας καθοδηγήσει σχετικά με το πως να αντιμετωπίσουμε τη ΧΑΠ και τις παροξύνσεις της.

Συζητήστε με τον ιατρό σας. Μάθετε πώς μπορείτε  να προλάβετε μία παρόξυνση της ΧΑΠ πως θα μειώσετε τις πιθανότητες να έχετε προβλήματα αναπνοής, πως θα βοηθήσετε τον εαυτό σας σε περιπτώσεις παροξύνσεων της ΧΑΠ και πως θα βελτιώσετε την ικανότητά σας να συμμετέχετε στις συνήθεις ή και σε νέες σας δραστηριότητες.

Σταματήστε το κάπνισμα! Εάν  εξακολουθείτε να καπνίζετε απλά κάνετε τη ζωή σας χειρότερη. Αφού σταματήσετε, κάποια συμπτώματά όπως βήχας, δύσπνοια και συριγμός θα βελτιωθούν. Αποφύγετε τον καπνό τσιγάρων και άλλους ερεθιστικούς παράγοντες που υπάρχουν στον αέρα. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν σκόνη, εντομοαπωθητικά, χημικά και καπνό.

Κάνετε τον αέρα στο σπίτι σας όσο το δυνατόν πιο καθαρό, καθαρίζοντας συχνά και αλλάζοντας συχνά τα φίλτρα αέρα των συσκευών. Η έκθεση στη σκόνη και σε άλλους ρύπους μπορεί να ερεθίσει περαιτέρω τους πνεύμονες σας που ήδη έχουν υποστεί βλάβη λόγω της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ).

Μείνετε κλεισμένοι ή φοράτε μάσκα τις ημέρες που η ποιότητα του αέρα δεν είναι καλή ή υπάρχει πολλή αιθαλομίχλη.

Μείνετε μακριά από ανθρώπους που έχουν κάποιο κρύωμα ή γρίπη.

Εάν είστε άτομο που πάσχει από τη ΧΑΠ, η άνοιξη είναι η εποχή όπου παρατηρείται αύξηση των παροξύνσεων της ασθένειας. Προσοχή στις αλλεργίες και στα ανοιξιάτικα κρυώματα.

Η ζωή με τη ΧΑΠ απαιτεί μία οργάνωση και κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής μας.

Στόχος των αλλαγών αυτών είναι να βελτιώσετε την αναπνοή σας και να επιβραδύνουν τη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ-COPD).